Warm, warmer, warmst

Na enkele weken met wisselvallig weer is het nu enkele dagen behoorlijk zonnig. Maaike heeft haar Noorse cursus bij Wim en Kari in Vigeland afgesloten en beheerst momenteel de taal in zoverre dat we niet meer in het Noors over haar kunnen praten als ze erbij is. Ze begint gewoon mee te praten. Nog wel in het Nederlands, maar het begin is er...

Na het afscheid zijn we zijn via een landelijke weg teruggereden naar Birkeland. Voor Noorwegen leek me een airco overbodige luxe, maar ik heb toch 1,5 uur gekeken of ie het boven de 58° Noorderbreedte nog deed . Heerlijk.
Onderweg weer even gestopt bij de rivier die vorige week nog redelijk gevuld was door de regen. Nog altijd een mooie rivier, maar er stroomt beduidend minder water doorheen.

In het appartement viel het met 29 graden nog mee vandaag, maar met alle blinderingen naar beneden besloten we toch maar naar buiten te gaan.
De laatste 2 keren dat ik had gezwommen in Noorwegen was onder de Folgefonnagletsjer in Odda en in de Nisse in april, een meer van 200m diep. Sindsdien verbaas ik me altijd weer over dat de Noren gewoon zonder wetsuite durven te zwemmen. Die mensen zijn gehard tot en met...
De temperatuur wint het echter van deze ervaringen en we besluiten bij het water verkoeling te gaan zoeken. We rijden naar de Berse, een meertje bij Birkeland wat geen verbinding heeft de rivier. Maaike bedenkt zich niet en ligt binnen enkele seconden in het kraakheldere water. Wantrouwend loop ik naar het water en enkele centimeters voor de waterlijn krommen mijn tenen al als een soort Pavlov effect op. Toen ik in april hier kwam was dit meer nog compleet dichtgevroren. Voorzichtig voelend moet ik konstateren dat het warempel een HEERLIJKE watertemperatuur is en enige seconden later lig ook ik in het water. We zijn samen even naar het platformpje gezwommen en na uurtje poedelen zijn we weer huiswaarts gegaan.
Wauw, warm water in Noorwegen, dat had ik in ieder geval niet verwacht.
Maar...zo leuk, zo dichtbij en nog altijd erg lang licht, dus om 21:30 lagen we weer in het water, maar nu met duikbril, snorkel en flippers. En 23:00 uur zaten we aan de thee thuis, tevreden, want we hadden zelfs visjes achterna gezeten onder water.

Klagen over het weer in Noorwegen

Het is momenteel 20:02 uur, 36,7 graden buiten en 28,3 graden binnen. Ik werk op een fabriek waar er regelmatig een vloeibare glasmassa boven mijn hoofd stroomt. Waarvoor kozen wij ook alweer Noorwegen en niet bv Frankrijk? Het had iets te doen met het koelere klimaat in Noorwegen....

De Noren lijken in sommige opzichten opvallend veel op Nederlanders, ze kunnen lekker mopperen over het weer. Nu beschouw ik mijn verhuizing naar Noorwegen als 1 grote vakantie en in die vier maanden dat ik hier nu vakantie vier is het gemiddeld gezien heel lekker weer geweest. De gemiddelde Noor kijkt qua vakantie echter naar de laatste 3 weken en die zijn inderdaad wat vochtig te noemen. Wat vinden ze dan van de energieprijzen? Ja die zijn natuurlijk te hoog. En de watervallen dan? En wat doe je in de winter? De watervallen vinden ze prachtig en in de winter willen ze allemaal skieen. "Dus heb je veel neerslag nodig" zeg ik. "Dan dalen de energieprijzen, heb je mooie watervallen en kun je skieen in de winter". Mijn collega die net terug is van vakantie staart me zijn blauwe ogen vol onbegrip aan. Nee, af en toe maak ik geen vrienden.

Maaike is een week in de kost bij Astrid, Kenan en Myra in Lyngdal en leert hier zoveel mogelijk Noors. Ondanks de treurige gebeurtenissen in Oslo had ik afgelopen weekend besloten om hier op visite te gaan. Bovendien was er speciaal een familie uit Bergen overgekomen die het volgende deel van mijn appartement aan het renoveren zijn. Enigszins bezorgd ben ik na enkele dagen poolshoogte gaan nemen, maar ondanks dat er al 10 aanhangwagens aan sloophout waren weggebracht, bleek er op vrijdag nog altijd een dak op het huis te zitten. Het leek me niet geheel onverstandig Ed en Willem Bever in het weekend alleen te laten.

Om de route tussen twee punten te berekenen gebruik ik al een paar jaar Google Maps, snel en heel doeltreffend. Ik selecteer de wandewandelroutes (deze zijn gewoon ook te fietsen) en Google berekent voor me dat de afstand naar Lyngdal 98km is. Ik reken voor de eenvoud even met de “birkenesrondetijd” van gemiddeld 23km/uur, kijk naar het weer, zie dat het om ca 13:00 droog zal zijn en besluit te gaan fietsen.

Nu stelde Eratoshenes in de derde eeuw voor Christus (en misschien Pythagoras al eerder) vast dat de aarde niet plat was, maar de satellieten van Google kennen deze theorie nog niet. Dat maakt in het platte Nederland helemaal niets uit,maar hier in Noorwegen gelden toch andere fietswetten. Het bleek een route te zijn met 5 klimmetjes en evenzoveel afdalingen. Qua afstand is een klim even lang als een afdaling, maar gemiddeld fiets je bergopwaarts 8, bergafwaarts 40, dus dat betekent dat je op een dag zo'n 4-5x langer aan het klimmen bent dan aan het dalen. En toegegeven, toen ik na 75km tijdens het beklimmen van de hoogste piek na de zoveelste bocht de natte weg nog steeds omhoog zag lopen, kreeg ik een kleine reflectie: "waar ben ik mee bezig". Maar de route was meer dan de moeite waard en voerde langs vele mooie plekjes waaronder een door de regen prachtig gevulde rivier

Op een route van 100km verwacht ik toch altijd wel wat wild te spotten: welgeteld 1 platgereden rat en vele platgereden padden. Een voordeel, ze liepen niet hard weg.
6,5 uur later en compleet versleten zat ik dan toch aan de koffie en gezellig Noors te praten in Lyngdal

De terugweg op zondag was eveneens erg regenachtig. Met een temperatuur boven de 20 graden en regen maakt het voor mij niet veel meer uit of ik nu een regenjas aan doe of niet, ik word nat. Maar onderstaande bui heb ik toch maar even afgewacht in een verlaten zagerij

Ik kom op de terugreis precies dezelfde "wilde" dieren tegen.
Misschien zal over een paar jaar mijn mening zijn herzien, maar ondertussen vind ik het toch altijd weer genieten wanneer alle bergen glinsteren van het water en er werkelijk uit elke steenporie een watervalletje komt.

En al die prachtige mossen die met hun vele verschillende kleuren groen steeds meer bergoppervlak een zachtaardig uiterlijk geven.

Noorwegen vind ik een prachtig land en om dit te behouden is vermoedelijk nog heel veel regen nodig. Maar in verband met lijfsbehoud en integrering zal ik de volgende keer lekker meemopperen tijdens de lunch. Plannen van een route is dan misschien wel lastig, maar klagen over het weer moet me toch wel lukken als Hollander.

Oslo en Utøya afgelopen vrijdag

Tja, ik maak veel dingen mee in Noorwegen, er is altijd wel wat leuks te schrijven maar zoals jullie weten is Noorwegen in shock. Uit respect en medeleven even “ingen moro”, geen plezier…

1 persoon met antipathie tegen de islam geeft de tolerantie van politiek links de schuld en weet met een nagenoeg feilloos gepland plan verschrikkelijk veel medelandgenoten in koele bloede te vermoorden. Vele jaren heeft hij gewerkt aan zijn plan en niemand lijkt er iets vanaf te hebben geweten

Als ik naar de getuigenverklaringen luister dan lopen de rillingen over mijn rug.

ca 1,5 uur heeft hij de tijd gehad op een eiland met honderden jongeren.

schoot vele malen 2x om zeker te zijn van zijn zaak.

Vele vluchten het water in. Kom maar uit het water, zei hij, jullie zijn veilig, ik ben van de politie.

Uiteindelijk werd de echte politie niet meer vertrouwd.

Tot zelfs een jongetje van 11 die vraagt of hij niet geschoten zal worden omdat zijn papa al doodgeschoten is en hij nog zo jong is... zoals ik begrijp leeft het jongetje nog, maar vele anderen waren minder fortuinlijk.

Maximale straf is 21 jaar in Noorwegen. Op internet wordt gevraagd om tijdelijk de doodstraf weer in te voeren. 

De reis en een wandeling (ongeschikt voor mensen met een zwak hart)

Donderdag 14 juli 2011 zijn we naar Noorwegen gereden. Femke bleef thuis voor vakantiewerk terwijl Maaike haar kamer thuis leeg achterliet, dat maakte het een emotioneel beladen dag voor ons allemaal.
Rond 7:00 vertrokken we uit Capelle en rond 18:15 uur waren we in Hirtshals bij ColorLine, bijna 1000km verder. 20:55 vertrok de veerboot richting Kristiansand. Deze boot hebben we al regelmatig gezien, we lopen wat rond, kijken rond 22:00 uur naar de zon die langzaam in de zee zakt en vinden uiteindelijk een zitplaatsje in de pizzeria achterin.

Rond middernacht komen we aan in Kristiansand en rijden we de laatste kilometers naar Birkeland, veelal met groot licht. Onderweg moeten we stoppen voor een overstekende das, we vinden dit toch wel een opvallend groot dier.

De weersverwachtingen zijn niet best deze week. 

Vrijdag was het een gewone werkdag voor Ben, 's avonds bezoeken we Ikea in Kristiansand waar we wat opbergspullen kopen en even eten.

Omdat het zaterdag mooi weer is, besluiten we een wandeling te maken. Tijdens hemelvaart hebben Ben en Maaike een Orienteringskaart gekocht waar 40 punten getekend zijn die in de natuur verstopt zijn. We hadden er al 11 gevonden, inmiddels hebben we er 16 gevonden. Het vele mos wordt beschenen door  zonlicht wat tussen de bomen schijnt en dit geeft de omgeving een sprookjesachtig uiterlijk.

De punten die we moeten vinden zijn gemarkeerd met een rood-wit bord en op de orienteringskaart staat aangegeven waar we het punt moeten vinden, bv een kolletje of een grote steen in de omgeving.

Tijdens de tocht probeert Maaike op haar grote zus te lijken: ze eet haar tong blauw aan bosbessen en bij het derde punt wat bij een grote steen is, staat ze met haar rug naar het bord en beweert dat we verkeerd zijn.

Onderweg vinden we nog wat vleesetende planten zoals Zonnedauw, gelukkig zo klein dat we zelf niet veel gevaar lopen

Het laatste punt wat we vandaag zoeken was bij een schuilhut bedekt met plaggen en een boom op het dak. We drinken hier binnen onze laatste koffie met koekje en lopen via een andere route terug naar ons appartement.

We lopen een niet gemarkeerde route terug die volledig overwoekerd is. We zien het pad niet tot nauwelijks. In het bos lopen we meestal door bosbesstruiken en fris groen met lage bomen zoals hieronder betekent dat er veel water aanwezig is. Oppassen dus waar je je voeten zet.

Onderweg wordt Ben vrijwel continue belaagd door dazen, terwijl de Marjolein en Maaike hier nauwelijks last van hebben. Dazen komen af op warmte, beweging en geuren. Aangezien we allemaal bewegen en het warm hebben, vrees ik dat het toch mijn geur is die als een magneet op dazen werkt.

Ben verrast tot 3 maal toe een patrijsachtige vogel die in de lage bosjes verscholen zitten. Deze vogels lijken erop getraind te zijn om zoveel mogelijk mensen uit het bos te weren: ze wachten totdat je bijna bovenop ze staat waarna ze onder veel geweld opstijgen en hiermee de wandelaar een halve beroerte geven. Overwoekerde routes zijn dus niet geschikt voor mensen met een zwak hart.

Bijna 6 uur later komen we weer terug in het appartement en doordat we de lunch hebben overgeslagen hebben we best wel honger gekregen.

UTO og knott

UTO discovered. Knott squadrons 1, 2, 3 approach from the left side, squadrons 4, 5, 6  take the right side, 7, 8, 9 and 10 take any free place you can find. Invade everything and be so annoying  as possible by hanging in front of eyes with a maximum distance of 2 cm. Use the ears as landing slip and don't forget other bare skin left like the hands. ENJOY your meal...

Op aanraden van een collega ben ik een ronde gelopen bij Homborsund waar bovendien een leuke visplek was.

Toegegeven, het was een leuke wandeling en toegegeven, mijn collega heeft het niet over een tijdstip gehad. Inmiddels kan ik uit ervaring vertellen dat op een warme windstille zomeravond het na 21:00 niet de meest geschikte tijd is om op idyllisch plekjes langs het water te vertoeven.

Ik dacht dat ik bij de torvstrø fabriek een redelijke muggenvuurdoop had gehad, met de bekende, normale vervelend zoemende muggen. Maar hier langs het water jagen deze jongens als groep, beschouwen je als Unidentified Tasteful Object en kunnen je echt knottsgek maken. 

Een knott is een mugachtige en laat zich het best beschrijven als een mond met vleugels. Op de foto wordt een exemplaar beetgehouden tussen twee vingers (die enorme rossige dingen).
Daar waar een "normale" mug zijn overlevingstaktiek heeft verfijnd door nagenoeg onvoelbaar te steken (de jeuk komt later pas), daar zet de knott gewoon zijn tanden in je vlees in de hoop dat je hem niet ziet. De knott is een reus als je kijkt naar de pijn in relatie tot het formaat van het diertje.

Mijn eerste contact met deze beestjes was enkele jaren geleden:
Ik voel iets prikken, ik kijk naar mijn arm, zie niets dus laat het zo

Ik voel nog steeds prikken, ik kijk weer naar mijn arm, maar zie niets dus laat het zo

Het prikt nu echt, er moet iets zitten. Ik leeg mijn oog bijna op mijn arm en zie een spikkeltje van ca 1-2mm. Een knott dus.
In Noorwegen is ook een myggfangermaskina ofwel een muggenvangmachine uitgevonden. Erg effectief, vangt wel tienduizenden muggen in een paar avonden. Ik betwijfel of dat effect heeft. Een mug lijkt me een dier wat zich houdt aan de wet van een verzadigingde oplossing. Verlaag je locaal de concentratie dan stromen er automatisch weer muggen binnen van de aanliggende verzadigde gebieden.

De eigenaar is er in ieder geval achter gekomen dat hij, ondanks zijn goed werkende machine, beter binnen kan zitten.
Zou dit de reden zijn dat veel Noren iets met boten hebben?

(overigens, voor de bezorgden onder jullie, ik slaap al maanden met ramen open en heb nog geen mug binnen gehad)

Dugnad, torvstrø og mygg

Ofwel, vrijwilligerswerk, turf en muggen
Ik had in de krant gelezen dat er vrijwilligers gevraagd werden voor de seizoensopening van de Torvstrø fabrik, de oude turffabriek

Op maandagavond ernaartoe gefietst en ik kreeg een hartelijk ontvangst, er komt niet vaak een nieuwe vrijwilliger opdagen, en zeker niet uit Nederland.

Het verhaal wil dat een Noorse zeeman in Nederland het proces van turfwinning heeft gezien. Hij zag in Noorwegen hier mogelijkheden voor en is begonnen met ontginnen van de moerasachtige gebieden hier.
In Noorwegen werd turf met name gebruikt als isolatie en strooisel`voor in stallen. In Nederland werd turf ook gebruikt als brandstof, dat leek me hier niet echt nodig met al die bomen. Maar daar maakte ik volgens een andere vrijwilliger een behoorlijke vergissing, aangezien een jaar of 50 geleden het hier een moerasgebied was, met weinig bomen.

We hebben stoelen opgehaald en de fabriek zo ingericht dat er een tentoonstelling gehouden kon worden en een muziekvoorstelling. En ik moest absoluut ook aanwezig zijn bij de opening aanstaande zondag. Er zou een voorstelling zijn van een fotograaf en hierna eten en muziek van de band Maria. Ik had geen idee wat ik kon verwachten, maar snuffelen aan cultuur kan nooit kwaad.

Op zondag was ik aanwezig. De presentatie van natuurfotograaf Kjell Erik Moseid was leuk en leerzaam. Waar je op moet letten, wat je positie moet zijn om fotos te kunnen maken van wild en zo voort. Veel mooie fotos werden getoond en een paar prachtige uitschieters (helaas kan ik die niet zomaar vinden)


Hierna eten, kjøtsuppe en rømmegrøt. Persoonlijk vind ik de Nederlandse soepvarianten als erwten, kippen of groentesoep met gehakt lekkerder, maar die rømmegrøt... Het is dat ik weet hoeveel vet erin zit (waarbij er ook nog boter in moet worden gedaan), anders zou ik het iedere dag eten. Overigens ligt de fabriek in een bos en het is werkelijk VERSCHRIKKELIJK met muggen hier.
Een vrouw komt naast me zitten. "Ben jij die Nederlander die pas geleden hier is komen wonen?". "Ehh, ja" Gevoelig punt. Iedereen kent mij, maar ik ken niemand. Het bleek de journaliste te zijn van het dagblad van Birkenes en ze had van haar man gehoord dat er een nieuwe vrijwilliger uit het buitenland was die gewoon Noors sprak.We spreken een tijdje en lopen pratend naar binnen, waarna ik me afvroeg waar ik eigenlijk moest betalen. Dat bleek voor de ingang te zijn. Zo typisch Noors dat niemand je tegenhoudt. Terug naar buiten gelopen voor de entree en weer naar binnen.Voorin zijn bijna alle stoelen nog vrij, dus laat ik niet bescheiden zijn en op de eerste rang gaan zitten.
Organisatrice Ragnhild opent de avond en kondigt als voorprogramma aan de locale strijkgroep, gevolgd door een gitariste met een zangeres en dan als hoofdattractie de groep Maria.
De eerste groep komt op en Ragnhild gaat naast me zitten. Ze fluistert me toe:
"je kunt zien dat je niet uit Noorwegen komt"
"Oh, waarom niet?", vraag ik
"Noren beginnen vanaf achterin de zaal te vullen."
Nou, in dat geval vullen Nederlanders en Noren elkaar mooi aan. Een Nederlander zit graag voorin

Het was verder een hele leuke avond met vrolijke muziek. Ik beschrijf het als een mix van gewone moderne muziek met een tikkeltje Iers en ik heb geen valse noot gehoord. Daags erna nog een keer meegeholpen om op te ruimen en hiermee opnieuw een Noorse traditie rijker.

Een deel van het museum is tegenwoordig een barnehage, kinderopvang. Een vrijwilliger had een treintje gemaakt waar kinderen in en op konden spelen en dat hebben we naar de barnehage vervoerd op een aanhangwagen. In Nederland is dit soort initiatieven niet mogelijk, alles moet getest en beproefd zijn, anders komt het er niet in. Dat heeft zijn voors en tegens: het maakt alles zo duur en initiatief loos, maar is wel goed voor de veiligheid. Voor de zekerheid heb ik nog een paar laatste spijkers naar binnen geslagen

Daags erna ben ik nog naar een bijeenkomst geweest van de oude trein tussen Birkeland en Lillesand,  Lillesand Flaksvandbanen van 1896-1953. Het enige wat er van de treinbaan resteert, was een kapotte voorlamp, wat spijkers voor in de bielzen, een tang en uiteraard wat foto's. Er was wel een leuke maquette gemaakt door een bewonderaar.

De treintjes zijn opgehakt in stukken en er zijn spijkers van gemaakt, dus het enige wat resteert is de herinneringen in leven te houden. Aangezien ik hier geen herinneringen aan heb was het voor mij wat minder.
Wel uitgevonden dat het traject van de oude baan deels te fietsen is, dus toch nog wat opgestoken.